Τι μας λέει το άγχος μας όταν ερωτευόμαστε;
➤ Η αγχώδης προσκόλληση και ο ρόλος της στις ερωτικές σχέσεις
Ερωτεύομαι – αλλά γιατί νιώθω έτσι;
Μπορεί να γνώρισες κάποιον/α και να νιώθεις χαρά, ενθουσιασμό, έντονη σύνδεση… αλλά μαζί τους, να έρχονται και ερωτήματα που δεν σε αφήνουν σε ησυχία:
- «Γιατί δεν απάντησε αμέσως;»
- «Μήπως είπα κάτι που τον/την απομάκρυνε;»
- «Νιώθει το ίδιο; Ή εγώ επενδύω πιο πολύ;»
Αυτό το άγχος που ξεπροβάλλει στις πρώτες φάσεις μιας σχέσης, δεν σημαίνει ότι κάτι πάει στραβά. Συχνά, είναι κάτι βαθύτερο. Μπορεί να είναι το σημάδι ενός μοτίβου αγχώδους προσκόλλησης, που ενεργοποιείται ακριβώς όταν ξεκινάμε να “δενόμαστε” (Mikulincer & Shaver, 2007).
🔄 Τι είναι η αγχώδης προσκόλληση στην πράξη;
Η θεωρία προσκόλλησης (Bowlby, 1969/1982) εξηγεί ότι τα μοτίβα με τα οποία σχετιζόμαστε ως ενήλικες έχουν ρίζες στον τρόπο που μάθαμε να λαμβάνουμε (ή να διεκδικούμε) αγάπη στην παιδική ηλικία.
Η αγχώδης προσκόλληση είναι ο εσωτερικός μηχανισμός που λέει:
- «Πρέπει να προσπαθήσω πολύ για να με αγαπήσουν.»
- «Η αγάπη μπορεί να χαθεί ανά πάσα στιγμή.»
- «Αν δεν είμαι διαρκώς παρών, θα με ξεχάσουν.»
Άτομα με αγχώδη προσκόλληση συχνά:
- Υπεραναλύουν κάθε μικρή συμπεριφορά του άλλου.
- Φοβούνται εγκατάλειψη, ακόμα κι όταν όλα πάνε καλά.
- Διψούν για επιβεβαίωση, αλλά ακόμα κι όταν τη λαμβάνουν, νιώθουν προσωρινή ανακούφιση.
- Νιώθουν ότι «πάντα δίνουν περισσότερα» στις σχέσεις (Bartholomew & Horowitz, 1991).
Γιατί ενεργοποιείται τόσο έντονα όταν ερωτευόμαστε;
Ο έρωτας δεν είναι ουδέτερος ψυχικά — είναι βαθιά συνδεδεμένος με το πώς μάθαμε να σχετιζόμαστε. Αν στο παρελθόν (ιδίως στην παιδική ηλικία) βιώσαμε αστάθεια, απόσταση, απόρριψη ή έλλειψη συναισθηματικής συνέπειας, τότε η αγάπη για εμάς δεν είναι κάτι απλό και ασφαλές (Ainsworth et al., 1978).
Κάθε νέα συναισθηματική εμπλοκή ξυπνάει το παλιό. Κι εκεί ξεκινά το άγχος.
Ένας γνωστός κύκλος
- Ξεκινά μια σύνδεση.
- Ενθουσιασμός → Φόβος.
- Σκέψεις: «Κι αν δεν είναι το ίδιο μέσα του/της;»
- Αναζήτηση επιβεβαίωσης → Μπορεί να μοιάζει με πίεση.
- Ο άλλος απομακρύνεται λίγο → Επιβεβαίωση του φόβου.
- Άγχος, πόνος, απογοήτευση.
Αυτός ο κύκλος δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αγαπήσουμε, αλλά δείχνει το μοτίβο που επαναλαμβάνεται μέχρι να το δούμε συνειδητά (Mikulincer & Shaver, 2016).
Και τώρα; Τι κάνουμε;
Η λύση δεν είναι να “μην νιώθεις άγχος”. Είναι να καταλάβεις τι σου λέει.
💬 Το άγχος σου ψιθυρίζει:
- «Πονάω όταν δεν νιώθω σίγουρος/η πως με αγαπούν.»
- «Θέλω να αγαπηθώ, αλλά φοβάμαι να αφεθώ.»
- «Έμαθα ότι η αγάπη ίσως να είναι κάτι που πρέπει να “κερδίσω”.»
Όσο πιο πολύ το αναγνωρίζεις, τόσο λιγότερο σε κυβερνά.
Τρόποι να το δουλέψεις
- Παρατήρησε, χωρίς να σε κρίνεις.
➤ «Τώρα αγχώνομαι γιατί δεν απάντησε. Είναι το άτομο; Ή είναι κάτι παλιό που ξυπνάει μέσα μου;» - Αντί να αντιδράσεις, ρύθμισε.
➤ Πάρε χρόνο πριν στείλεις μήνυμα. Γράψε τις σκέψεις σου. Μίλα με έναν φίλο. - Μίλα με ευαλωτότητα, όχι με κατηγορία.
➤ «Νιώθω ότι αγχώνομαι όταν νιώθω πως απομακρύνεσαι. Προσπαθώ να το δουλέψω.» - Δώσε στον εαυτό σου την ασφάλεια που ψάχνεις στους άλλους.
➤ Με μικρές πράξεις αυτοφροντίδας, ενισχύεις την αίσθηση ότι είσαι «εκεί για σένα». - Ζήτα υποστήριξη.
➤ Η ψυχοθεραπεία βοηθά να κατανοήσεις το μοτίβο και να δημιουργήσεις πιο ασφαλείς σχέσεις (Levy, Ellison, Scott, & Bernecker, 2011).
Τελικά…
Το άγχος στον έρωτα δεν σημαίνει ότι κάτι πάει λάθος.
Σημαίνει ότι κάτι μέσα σου λαχταρά για σύνδεση και ταυτόχρονα φοβάται να τη χάσει.
Με κατανόηση, επίγνωση και φροντίδα, το άγχος μπορεί να γίνει οδηγός σύνδεσης — όχι εμπόδιο.
✍️ Κωτίδου Νεφέλη
Ψυχολόγος MSc | Ενήλικες – Συναισθηματική Ρύθμιση – Αυτογνωσία
📚 Βιβλιογραφία
- Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
- Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (1991). Attachment styles among young adults: A test of a four-category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61(2), 226–244.
- Bowlby, J. (1969/1982). Attachment and loss: Vol. 1. Attachment. New York: Basic Books.
- Levy, K. N., Ellison, W. D., Scott, L. N., & Bernecker, S. L. (2011). Attachment style. Journal of Clinical Psychology, 67(2), 193–203.
- Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2007). Attachment in adulthood: Structure, dynamics, and change. New York: Guilford Press.
- Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2016). Attachment in adulthood: Structure, dynamics, and change (2nd ed.). New York: Guilford Press.