Ψυχικό Τραύμα: Όταν το Σώμα Επιβιώνει, αλλά η Ψυχή “Μένει Πίσω”
Το τραύμα δεν είναι αυτό που μας συνέβη. Είναι αυτό που κρατάμε μέσα μας από αυτό που μας συνέβη.
Κάποιες εμπειρίες μας ξεπερνούν. Δεν μπορούμε να τις επεξεργαστούμε εκείνη τη στιγμή, γιατί το σώμα και ο νους μας προσπαθούν απλώς να επιβιώσουν. Το αποτέλεσμα είναι πως, ενώ η ζωή συνεχίζεται εξωτερικά, μέσα μας κάτι “παγώνει”. Αυτό είναι το ψυχικό τραύμα.
Τι είναι ψυχικό τραύμα;
Το ψυχικό τραύμα είναι η συναισθηματική και ψυχολογική απόκριση του ατόμου σε ένα εξαιρετικά στρεσογόνο ή απειλητικό γεγονός. Δεν έχει τόσο σημασία το ίδιο το γεγονός, όσο το πώς το βίωσε το άτομο.
Για κάποιους, το τραύμα προκύπτει από μία τραυματική εμπειρία. Για άλλους, είναι αποτέλεσμα χρόνιας έκθεσης σε παραμέληση, ψυχολογική πίεση ή αίσθημα ανασφάλειας.
Παραδείγματα τραυματικών εμπειριών:
- Τροχαίο ή σοβαρό ατύχημα
- Φυσική καταστροφή (σεισμός, πυρκαγιά)
- Κακοποίηση (σωματική, σεξουαλική ή συναισθηματική)
- Ενδοοικογενειακή βία ή εγκατάλειψη
- Απώλεια αγαπημένου προσώπου
- Συστηματική παραμέληση στην παιδική ηλικία
Πώς επηρεάζει ο εγκέφαλος και το σώμα μας;
Όταν βιώνουμε ένα τραυματικό γεγονός, ο εγκέφαλός μας ενεργοποιεί μηχανισμούς επιβίωσης: πάλη, φυγή ή πάγωμα. Αυτή η απόκριση είναι φυσιολογική και πολλές φορές σωτήρια.
Το πρόβλημα ξεκινά όταν ο εγκέφαλος “μένει κολλημένος” σε αυτή την κατάσταση υπερδιέγερσης ή αποσύνδεσης, ακόμη και όταν ο κίνδυνος έχει περάσει.
Ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου επηρεάζονται άμεσα:
- Η αμυγδαλή παραμένει σε κατάσταση συναγερμού
- Ο ιππόκαμπος δυσκολεύεται να ταξινομήσει το τραυματικό γεγονός στο παρελθόν
- Ο προμετωπιαίος φλοιός (που βοηθά στη λογική σκέψη) υπολειτουργεί
Αυτός είναι και ο λόγος που οι τραυματισμένοι άνθρωποι συχνά δυσκολεύονται να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους, να εμπιστευτούν τους άλλους ή να νιώσουν “παρόντες” στη ζωή τους.
Πώς εκδηλώνεται το ψυχικό τραύμα;
Τα συμπτώματα ποικίλλουν. Μπορεί να εμφανιστούν αμέσως ή και χρόνια μετά το τραυματικό γεγονός.
Κάποια συχνά σημάδια:
- Αίσθημα διαρκούς άγχους ή υπερδιέγερσης
- Επαναλαμβανόμενοι εφιάλτες ή flashbacks
- Αποφυγή συγκεκριμένων καταστάσεων, τοπίων ή ανθρώπων
- Συναισθηματικό μούδιασμα ή αποσύνδεση
- Δυσκολία στις σχέσεις και την εμπιστοσύνη
- Χρόνιοι πόνοι, κόπωση ή σωματικά συμπτώματα χωρίς σαφή ιατρική εξήγηση
Μπορεί να θεραπευτεί;
Η απάντηση είναι ναι. Το τραύμα μπορεί να επουλωθεί, αρκεί να υπάρξει χώρος, ασφάλεια και υποστήριξη.
Η ψυχοθεραπεία είναι ο βασικός τρόπος επεξεργασίας τραυματικών εμπειριών. Κάθε άτομο έχει το δικό του ρυθμό και ανάγκες. Ο ρόλος του θεραπευτή είναι να συνοδεύει, όχι να πιέζει.
Μέθοδοι θεραπείας με τεκμηριωμένη αποτελεσματικότητα:
- Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT)
- EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing)
- Somatic Experiencing – εστίαση στις σωματικές αισθήσεις
- Αφηγηματική θεραπεία – εξωτερικεύοντας την εμπειρία μέσα από την αφήγηση
Από το τραύμα στην ανθεκτικότητα
Το ψυχικό τραύμα μπορεί να είναι μια οδυνηρή εμπειρία, όμως δεν είναι το τέλος της ιστορίας.
Πολλοί άνθρωποι που επεξεργάστηκαν το τραύμα τους μέσα από τη θεραπεία:
- Ανέπτυξαν βαθύτερη κατανόηση του εαυτού τους
- Βελτίωσαν τις σχέσεις τους
- Έμαθαν να θέτουν όρια και να φροντίζουν τις ανάγκες τους
- Επανασυνέδεσαν το σώμα και την ψυχή τους
Ένα μήνυμα από καρδιάς
Εδώ υπάρχει χώρος για σένα. Με σεβασμό, χωρίς πίεση, χωρίς ενοχές.
Αν νιώθεις ότι κάτι μέσα σου έχει μείνει “πίσω”, σε προσκαλώ να το δούμε μαζί, με σεβασμό, ασφάλεια και χωρίς πίεση. Το τραύμα δεν χρειάζεται να σε ορίζει. Η θεραπεία υπάρχει για να σε βοηθήσει να ξανασυναντήσεις τον εαυτό σου.
📩 Μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί μου για online συνεδρίες:
👉 Instagram: @kotidounepheli.psychologist
🌐 https://kotidounefeli.gr